of
His Excellency Benigno S. Aquino III
President of the Philippines
To the Congress of the Philippines
[Delivered at the Session Hall of the House of Representatives, Batasang
Pambansa Complex, Quezon City, on July 22, 2013]
Marami pong salamat. Maupo ho tayong lahat. Bise Presidente Jejomar Binay; Senate President Franklin M. Drilon; Speaker Feliciano Belmonte Jr.; Chief Justice Maria Lourdes Sereno at ang ating mga kagalang-galang na mahistrado ng Korte Suprema; mga dating Pangulong Fidel Valdez Ramos at Joseph Ejercito Estrada; mga kagalang-galang na kagawad ng kalipunang diplomatiko; mga miyembro ng Senado at Kamara de Representante; mga opisyal ng lokal na pamahalaan; mga miyembro ng Gabinete; mga unipormadong kasapi ng militar at kapulisan; mga kapwa ko nagseserbisyo sa taumbayan; at sa aking mga Boss, ang mga minamahal kong kababayan: Isang , magandang hapon po sa inyong lahat. [Applause]
Malawakang transpormasyon ng lipunan ang aking hangarin, at mulat akong marami akong kailangang banggain para matupad ito. Pero hindi po ako pinalaki ng aking mga magulang para tumiklop lamang sa mga hamon. Hindi ko mahaharap ang aking sarili kung tinanggihan ko ang pagkakataong bawasan ang pagdurusang hindi naman dapat dinaraanan ng Pilipino. [Applause]
Tumugon nga po tayo sa panawagan, at ang mga kasama natin noong una, nadagdagan pa. Sa paniniwala ko nga po, kung tama ang aking ginagawa, lalo pang dadami ang ating magiging kasangga. Nito ngang nakaraang Mayo, tinanong ko kayo, “Boss, tama ba ang direksyon natin?” Ang tugon ninyo: “Tama, at pabilisin pa natin ang transpormasyon ng lipunan.” Humiling ako ng mga kakamping makikisagwan sa iisang direksyon, at ibinigay ninyo ito. Ang totoo nga po, hindi lang mayorya, hindi lang siyam sa labindalawa, kundi siyam sa sampung pinakamataas na puwesto na senador ay mga taong inilapit ko sa inyo. [Applause]
Sa aking pakiwari, malinaw po ang mensahe nitong huling halalan: tama, ituloy natin, damihan pa natin ang 8,581 na sitiong napailawan; dagdagan pa natin ang 28,398 na pamilyang dati’y informal settler, ngunit ngayon ay mayroon na o magkakaroon na ng disenteng tirahan; palaguin pa natin ang di bababa sa 40 bilyong piso kada taong dagdag ng perang napupunta sa edukasyon, kalusugan, serbisyong panlipunan, at marami pang iba, dahil sa tama at mas masugid na pagkolekta ng buwis; dama namin ang marami pang ibang patunay na talagang nagbabago ang lipunan. Lalo nga po akong nabuhayan sa ipinarating ninyong mensahe; malinaw po talagang hindi ako nag-iisa sa pagpasan ng mga responsibilidad. [Applause]
Paano ba naman pong hindi lalakas ang aking loob, kung pati ang mga tulad ni Ginoong Niño Aguirre ay nakikihubog sa ating kinabukasan? Isipin po ninyo, hindi na nga makalakad dahil sa kapansanan, pilit pa rin niyang inakyat ang presintong nasa ikaapat na palapag ng gusali, para lang makaboto at makiambag sa tunay na pagbabago ng lipunan. Salamat, Ginoong Aguirre. [Applause]
Hindi nga po nauubos ang mga Pilipinong handang makiambag, na siyang ugat ng pagbabagong tinatamasa natin ngayon. Ang stratehiya: Sagarin ang oportunidad para sa lahat, lalo na para sa mga mas angangailangan. Hindi natin pakay maghintay ng trickle down; hindi puwedeng baka sakali o tsamba lang silang daratnan ng mga biyaya ng kaunlaran. Ito pong tinatawag nating inclusive growth—itong malawakang kaunlaran—ang mismong prinsipyong bukal ng bawat inisyatiba, bawat kilos, bawat desisyon ng inyong gobyerno. Ang maiiwan na lamang ay ang ayaw sumama, dahil hindi sinamantala ang pagkakataon.
Ang atin pong batayang prinsipyo: Malawakang pagkakataon ang susi sa malawakan at pangmatagalang kaunlaran. Huwag po sana nating kalimutan na ang pagkakataon ay punla lamang. Kailangan itong diligin ng sipag, alagaan ng determinasyon, at payabungin ng dedikasyon. Tingnan nga lang po natin ang mga TESDA-DOLE scholars. Sa 503,521 na napagtapos na natin dito, tinatayang anim sa bawat sampu ang nagtatrabaho na. [Applause]
Noong araw po, ayon sa pag-aaral ng DBM noong 2006 hanggang 2008, ang nakakahanap ng trabaho sa mga napagtapos ng TESDA: 28.5 percent lamang. Noong lumipas na taon naman po: sa IT-BPO program, 70.9 percent ang employment rate ng ating mga nagtapos sa TESDA. Sa electronics and semiconductor program naman, umabot sa 85 percent na mga nagtapos noong 2012 ang nagkatrabaho. Malinaw po: Kayo mismo ang huhubog, kayo mismo ang magdidikta kung hinog at matamis ang bungang kolektibo nating pipitasin, o kung magiging bulok at katiting ang kahihinatnan ng mga pagkakataong bumubukas sa kabanatang ito ng ating kasaysayan.
Isa-isahin po natin. Ang layuning palawakin ang saklaw ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program: natupad. Ang dinatnan nating mahigit 700,000 kabahayang benepisyaryo ng programa noong 2010, umabot na sa halos apat na milyon na kabahayan sa ating pong administrasyon. [Applause]
Mayroon pa po: Galing sa pag-aaral ng Philippine Institute for Development Studies, mas malaki ng inatayang 40 porsyento ang sinasahod ng mga nakagraduate ng high school, kumpara sa mga elementarya lang ang tinapos. Di po ba makatuwirang sagarin na natin ang tulong na ibinibigay natin sa mga pamilya, pang makumpleto na ng mga batang benepisyaryo ang high school, at sa gayon ay maisagad na rin ang benepisyo ng programang ito? Kaya nga po, sa susunod na taon, magiging saklaw na ng programa ang mga pamilyang may kabataang abot sa 18 taong gulang, upang hanggang sa high school ay makapagtapos na sila. [Applause]
Sa edukasyon naman po: ang layunin nating itaas ang kalidad ng kaalamang natututuhan ng kabataan, upang matapos mag-aral ay mapanghawakan nila ang mga oportunidad na bumubukas sa ating lipunan: natupad po. Nabura na ang minana nating kakulangan sa libro at upuan, at kung magpapatuloy nga po ang pagpapakitang-gilas ni Kalihim Brother Armin Luistro, [Applause] pati po ang kakulangan sa silid-aralan ay mabubura na rin sa taong ito. Ang magandang balita pa: May kakayahan na tayong paghandaan ang magiging
pangangailangan dahil sa K to 12 program. [Applause]
Hindi po biro ang dinatnang mga problema ni Brother Armin sa DepEd. Isipin po ninyo, kada isang extbook, pinepresyuhan dati ng 58 pesos; nang siya na ang namumuno, bumaba ang presyo ng eksaktong libro sa 30 pesos. Paano po kaya kung dati pa nagbayad ng tamang halaga para sa mga aklat na ito? Kung natipid natin ang diperensyang 28 pesos, at may limang textbook ang bawat sa isang tinatayang 20.7 million na estudyante sa ating public school system, ang katumbas nito: halos 2.9 billion pesos. [Applause]
Kaya po sana nitong pondohan ang plano nating pagpapaayos at rehabilitasyon ng nasa 9,502 na silid-aralan. Kung nagkulang sa lakas ng loob si Brother Armin, puwede namang ipamana na lang sa susunod sa kanya ang kultura ng pagwawalang-bahala sa kanyang ahensya. Puwede naman din pong ipamana na lang ang mga backlog; ipasa na lang sa susunod ang lolobong pagkukulang dahil sa dumaraming mga enrolee
kada taon. Pero itong si Brother Armin, imbes na makuntento, imbes na sabihing, “Puwede na ‘yan, tapos na ang trabaho ko,” gagawa pa siya ng mas maraming upuan at classroom, at bibili ng mas maraming libro, upang siguruhing pati ang para sa susunod na mga taon ay mapunuan na rin.[Applause]
Ang pagpapalakas naman sa sektor ng agrikultura: natupad din. Isipin po ninyo, ayon sa NFA: Noong 2010, nag-angkat ang bansa ng mahigit dalawang milyong metriko tonelada ng bigas. Noong 2011, bumaba ito sa 855,000 metric tons.
Noong 2012: 500,000 metric tons na lang. At ngayong 2013: Ang pinakasagad na nating aangkatin, kasama na ang pribadong sektor, ay ang minimum access volume na 350,000 metric tons. [Applause]
Nakapaloob na po dito ang 187,000 metric tons sa reserbang buffer stock sakaling magsunud-sunod ang bagyo; malamang, dahil on-target pa rin tayo sa rice self-sufficiency, hindi na rin kailangan pang mag-angkat ng pribadong sektor. Dagdag pa po diyan, nagsimula na tayong mag-export ng matataas na uri ng bigas. Ang layo na po talaga natin doon sa panahong sinasabing hindi raw natin kayang pakainin ang ating sarili. [Applause]
Datos na rin po ang pruweba: lumago ng 3.3 percent ang sektor na ito sa unang tatlong buwan ng 2013. Triple po ang itinaas nito mula sa 1.1 percent growth noong parehong panahon ng 2012. Kaya naman, patuloy po tayong nagpupunla ng mga inisyatibang pihadong magbubunga ng higit na kaunlaran sa ating mga
magsasaka. Halimbawa po, sa niyog. Ayon sa pagsusuri noong 2009, isa sa mga pinakamahirap na sektor sa bansa ang coconut farmers. Ang proseso ng pagsasaka nito: Pagkatanim, pitong taong hihintaying mamunga ang niyog, pero pagkatapos, dalawang henerasyon ang wala nang ibang kailangang gawin kundi mamitas na lang nang mamitas. May potensyal po tayong palakihin ang kita ng sektor na ito kung maglalatag tayo ng kulturang mas nang-eengganyo ng sipag at pagiging produktibo. Ang tugon: intercropping.
Tutulong ang gobyernong magpalakas sa iyong niyogan, kapalit ng obligasyong magpunla ng iba’t ibang binhi sa pagitan ng mga hilera ng niyog. Mas dadalas ang ani ng magsasaka, at depende sa kanilang itatanim, lalaki ang kanilang kita.
Kung sa niyog lang, sa bawat ektarya, nasa 20,000 piso po kada taon ang kinikita ng magsasaka. Kung dadagdagan ito ng kape, maaaring pumalo ng
172,400 pesos ang kita; kung saging, aabot sa 102,325 pesos ang maaaring
kitain, samantalang 89,000 pesos naman sa cacao. Ang laking diperensya, di po ba?
Nasimulan na po nating ilatag ang mga inisyatiba para rito: Nitong 2012, umabot na sa 5,500 hectares ng lupain ang ginagamit natin para sa intercropping sa 90 lokasyon sa bansa. Saklaw po nito ang 10,000 sa ating mga magsasaka. Ang target naman natin ngayong 2013: dagdag pang 434 sites para sa coconut intercropping. [Applause]
Itinitimon na rin po natin tungo sa mas produktibong pampang ang ating mga
mangingisda. Isipin po ninyo: Pumalo sa 193.65 billion pesos ang ambag ng
industriya ng pangingisda sa ating ekonomiya nitong 2012, pero sa kabila nito, 41 porsyento pa rin sa ating mga mangingisda ang maralita nang huli itong sukatin noong 2009. Sila ang nanghuhuli ng isda, pero ang natitira para sa kanilang pamilya, tinik na lang.
Kaya nga po: Nariyan ang maraming inisyatiba ng pamahalaan upang tulungang makaalpas sa lambat ng kahirapan ang ating mga mangingisda. Halimbawa nga po ang para sa Bataraza sa lalawigan ng Palawan. Sagana ang katubigan sa paligid nito. Pero dahil hindi mapaabot sa mga merkado nang sariwa ang isda, ginagawa na lamang itong tuyo. Sayang naman po, kasi sa bawat tatlong kilo ng lapu-lapu, isang kilo lang ang tuyong nagagawa. Paano kung mapahaba ang pagkasariwa ng isda dahil sa cold storage facility?
Pupunta ka sa merkado nang sagad pa rin ang presyo ng huli mo. Parehong sikap sa paghuli, pero ang makukuha mo, tamang halaga. Kaya nga po, kasado na ang cold storage facility para sa Bataraza. [Applause]
Kasabay po nito, nagtatayo na rin tayo ng mga bagong pantalan sa mga stratehikong lugar upang mapalago pa ang produksyon at kita. Ipinapaayos natin ang mga kalsada, tulay, at iba pang imprastruktura, pati na ang serbisyo para sa ating mga mangingisda.
Mahigpit din pong binabantayan ng DILG, BFAR, at Coast Guard ang pangingisda nang walang habas; ang hiling ko nga pong ambag sa ating mga mangingisda: Pagpahingahin natin ang mga dagat. Hinihikayat ko po kayong sumama sa pangangalaga ng inyong kabuhayan; nakikita naman po ninyo: Ang oportunidad, inilalapit na sa inyo ng estado, pero ang resulta, syempre, nasa kamay ninyo.
Kung may isa man pong paksang paboritong ikabit sa pangalan ko, ito ay ang
Hacienda Luisita. Nais ko lang pong iulat na noong Pebrero, alinsunod sa utos
ng Korte Suprema, nakumpleto na ng Department of Agrarian Reform ang listahan ng mga kuwalipikadong benepisyaryo na mabibigyan ng lupa sa Luisita. [Applause]
Ayon rin po kay Kalihim Gil de los Reyes, sinimulan na noong nakalipas na linggo ang pagtutukoy ng bawat loteng makukuha ng mga benepisyaryo, at magsisimula nang ipagkaloob ang mga titulo sa Setyembre nitong taong ito. [Applause]
Para naman po sa iba pang malalawak na lupain: Matagal na nating inatasan
ang DAR, DENR, LRA, at Land Bank na bumuo ng balangkas kung paanong
mapapabilis ang pagproseso sa pagbabahagi ng lupain. Ipapaalala ko lang po:
Tamang datos ang unang hakbang sa maayos na implementasyon ng CARPER.
Pero nagmana po tayo ng isang depektibong land records system. Kaya simula
pa lang po, nagtrabaho na ang DOJ, LRA, DENR, at DAR para ayusin ang
sistemang ito, at nasa punto na tayo ngayon kung kailan kaya nating siguruhin: Sa susunod na taon, naihain na ang lahat ng mga notice of coverage para sa mga lupaing saklaw ng komprehensibong repormang agraryo. [Applause]
Malinaw po: Ang estado, itinayo para paglingkuran kayo. Kung may problema sa kalusugan, dapat kumakalinga ang gobyerno; sa panahon ng sakuna, nariyan din dapat ito para magbigay-lingap. Ano po ba ang ginagawa natin sa mga larangang ito?
Sa kalusugan, ang layunin nating masaklaw ng PhilHealth ang mas marami pa
nating kababayan: natupad na rin po. Dumating tayong 62 percent ng Pilipino
ang naka-enrol sa programa; ngayon, nasa 81 percent na ito. Ang natitira nga
pong wala sa talaan ay ang mga hinahanap pa, kabilang na po ang informal
sector at mga katutubo. Inaasahan po natin ang pakikipagtulungan ng mga lokal na pamahalaan upang maisali na natin sa sistema ang lahat ng ating
mamamayan. [Applause]
Hindi lang po mga enrolee ng PhilHealth ang lumalawak, kundi pati ang mga
benepisyong maaaring makuha mula rito. Noong nakaraang taon, inilunsad natin ang Z Benefit Package. At nitong Pebrero naman po, pinalawak pa ito ng
Expanded Z Benefit Package. Mas mahaba na po ang listahan ng mga
karamdamang libreng maipapagamot ng mahihirap nating kababayan sa mga
pampublikong ospital. Noong isang taon, nakasama na ang breast cancer,
prostate cancer, at acute leukemia; ngayon, kasama na rin ang iba pang sakit
tulad ng coronary bypass, at ng pagtatama ng mga butas at maling posisyon ng mga ugat sa puso.
Masasayang lang po ang ganitong benepisyo kung naghihingalo naman ang
kalagayan ng ating mga pagamutan, at kung hindi naman ito mapuntahan ng
mga nasa kanayunan. Kaya nga po todo buhos tayo ng budget sa imprastrukturang pangkalusugan: Nitong nakaraang tatlong taon, umabot sa 33 bilyong piso ang nailaan natin para sa pagpapatayo, pagpapaunlad, at
rehabilitasyon ng 4,518 na ospital, rural health units, at barangay health stations sa buong bansa. [Applause]
Halimbawa na po rito ang Region 1 Medical Center sa Dagupan, na nakapagsagawa na ng limang kidney transplant ngayong taon; ang Bicol Regional Teaching and Training Hospital sa Legazpi, Vicente Sotto Medical Center sa Cebu, at Northern Mindanao Medical Center sa Cagayan de
Oro, na ayon kay Secretary Ike Ona ay may kakayahan na ngayong magsagawa ng open heart surgery dahil sa mga bagong pasilidad at kagamitan. [Applause]
Nariyan din po ang Davao Regional Hospital sa Tagum City—ang una nating
cancer center sa labas ng Kamaynilaan. Para naman po sa paghahanda sa kalamidad: Ang layunin nating magpanday ng mga mekanismo upang mailayo sa peligro ang Pilipino: natupad na rin po.
Nariyan po ang epektibong serbisyong bunsod ng pagsasanib-puwersa ng
Geohazard Mapping and Assessment Program at Project NOAH naman ng
DOST. Nitong nakaraang taon, natapos na natin ang multihazard mapping ng
dalawampu’t walong pinakapeligrosong lugar sa bansa. Susunod na po rito ang
para sa Greater Metro Manila Area na target nating kumpletuhin pagdating ng
2014. Handa na rin po ang geohazard maps para sa 496 na lungsod at
munisipyo. Ang natitira pong 1,138 na sasaklaw sa bawat sulok ng bansa ay
makukumpleto bago matapos ang 2015. Dagdag pa po, mas matalas at
detalyado na ang mga mapa, kaya mas eksakto na ring natutukoy ang mga
mapanganib na lugar. [Applause]
Buhat naman ng inilunsad ang Project NOAH noong nakaraang taon, nakapagdeploy na tayo ng 525 automated water level monitoring stations at automated rain gauges sa 18 major river basins sa atin pong bansa. Tuloy-tuloy din ang pamamahagi natin ng mga modernong kagamitan tulad ng Doppler radars, tsunami detectors, at alerting sirens.
Subalit hindi po sapat ang basta pagbibigay lang ng makabagong gamit at
teknolohiya. Sinasanay din natin ang mga makakatanggap nito kung paanong
intindihin, gamitin, at palaganapin ang impormasyon. Kapag masama ang
panahon, hindi na lamang bilis ng hangin ang kanilang basehan; alam na rin nila kung gaano karaming tubig ang bubuhos, at nakakapagbigay sila ng tama at napapanahong babala sa komunidad upang makapaghanda.
Inaayos na rin po natin ang problema sa madalas na pagbaha sa Kamaynilaan. Biruin po ninyo: Noong Ondoy, tinatayang 3,600 cubic meters per second ang tubig na dumaloy mula sa Sierra Madre. Pero ang kapasidad ng dadaanan nito, nasa tinatayang 1,000 cubic meters per second lang. Saan naman po pupunta ang diperensyang 2,600 cubic meters kada segundo? Ito po ang bugso ng tubig na nagpapaapaw sa mga mababang lugar at nagiging baha.
Di po ba’t narinig na ng marami sa atin: “Waterways are inalienable.” Ibig
sabihin: Ang daanan ng tubig, para sa tubig lang. Ang problema nga po, kulang na nga ang dadaanan ng tubig, may mga gusali pang naghahadlang sa mga estero, at binabarahan pa ito ng basura ng mga tumitira sa paligid. Para po solusyunan ito, nakikipag-ugnayan tayo sa mga LGU upang maayos na mailipat ang mga informal settlers. Inihahanda na rin po ng legal team sa pamumuno ni Secretary Leila de Lima ang mga kaso laban sa nagtayo ng mga gusali na sumara o humaharang sa mga daanan ng tubig. [Applause]
Hindi po tayo makukuntento sa sisihan. Ang ating pong aksyon: 6.2 billion pesos para maiwasan ang pagbaha sa Kamaynilaan. Bahagi nito ang pagtatayo sa Blumentritt Interceptor Catchment area; 3.3 kilometers po ang haba ng buong proyekto, at oras na makumpleto, kaya nitong sumalo ng tubig na katumbas ng tinatayang labing-apat na Olympic-size swimming pool. Kaya kung may bubuhos man pong tubig, mayroon na itong pupuntahan, at hindi na kailangang nasa ibabaw ng lansangan. [Applause] Nasimulan na po ang proyektong ito noong Marso; layunin nating matapos ito sa susunod na taon.
Ginagampanan po ng gobyerno ang kanyang obligasyon. Tanungin din po sana
natin ang ating sarili: Ano ang inaambag ko sa solusyon? Kung may magtapon
sa ilog, sitahin mo sana; kung may magtayo ng building sa estero, isumbong mo na. Lalo po tayong malulubog sa problema kung magkikibit-balikat lang po tayo. Lumisan man ang bagyo, di naman humuhupa ang pagsisikap nating maibalik sa normal ang buhay ng mga pamilyang nasalanta ng mga nagdaang
kalamidad. Sa pagtutulungan ng gobyerno at pribadong sektor, nasa 9,377 na
kabahayan na po ang naipatayo para sa mga sinalanta ng bagyong Sendong.
May karagdagan pang 4,374 na tahanang maipapatayo ng gobyerno bago
matapos ang susunod na taon. [Applause] Humihingi po tayo ng pag-unawa
kung medyo nagtagal ito, dahil na rin sa masalimuot na proseso ng land
acquisition; katunayan nga po, kung maaayos ang usapin sa iba pang lupain,
may dagdag pang 2,719 na kabahayan ang maipapatayo natin.
Target naman po nating maipagkaloob ang kabuuang 53,106 na kabahayan
para sa mga kababayan nating sinalanta ng bagyong Pablo. Nasimulan na po
natin ang pamamahagi ng mga bagong bahay nitong Mayo. Tatapusin po natin
ang 17,609 na kabahayan bago matapos ang taon, at oras na makumpleto na
rin ang natitira pang 35,447 sa 2014, ang mga pamilyang tinamaan ng dahas ng kalikasan ay makakasilong na muli sa ilalim ng sariling bubong. [Applause]
Tungkol din po sa pabahay, para naman sa ating unipormadong hanay: ang
21,800 na housing unit para sa pulis at kasundaluhan—natupad na, noong isang taon pa. Sa Phase II naman ng proyekto, naitayo na rin po ang halos 26,050 sa target na 31,200, na makukumpleto na sa susunod na buwan para naman sa Phase II.
Bukod sa pabahay, may mga programang pangkabuhayan din tayong binubuo
para sa ating mga kawal. Ang ilang libong ektaryang lupain sa tatlong kampomilitar,
partikular na sa Fort Magsaysay sa Nueva Ecija, sa Camp Kibaritan sa
Bukidnon, at sa Camp Peralta sa Capiz, ay paglulunsaran ng dagdag na
pagkakakitaan ng mga sundalo, gaya ng plantasyon ng kawayan, kape, cacao,
at palm oil. [Applause] Kung dati, nakatutok lamang sa tanggulan ang mga
kawal, ngayon maski retirado ay may pagkakataong maging bahagi ng paglago
ng ating ekonomiya.
Subalit hindi dito nagtatapos ang paghahanap ng solusyon sa mga minana
nating problema sa pambansang tanggulan. Isipin po ninyo: noong 1986,
mayroon daw tayong 250,000 na pulis at sundalo para sa mahigit 55 million
Filipinos. Ngayon po, mayroon pa rin tayong tinatayang 250,000 na pulis at
sundalo, na nagbabantay sa 95 milyong Pilipino. Halos dumoble ang
populasyon natin, pero hindi nagbago ang bilang ng nagbabantay sa atin.
Tiyak pong may mga nagsasabi na diyan: “Problema ba ito? E di magdagdag
kayo ng pulis at sundalo. Makakalikha pa kayo ng trabaho.” Sana nga po
ganyan lang kadali at kasimple ang solusyon. Tingnan po muna natin: Sa
karaniwang pension scheme, maghuhulog ng kontribusyon ang miyembro at
nag-eempleyo. Ito ang puhunang palalaguin, at dito magmumula ang pensyon
sa pagreretiro ng miyembro. Pero ano po ba ang situwasyon sa pensyon ng
AFP at PNP? Walang naghuhulog, pero may kailangang bayaran. Dagdag pa
rito, naka-index sa sahod ng mga aktibong sundalo at pulis ang pensyon ng
retirado. Ibig sabihin, kapag lumaki ang sahod ng nasa serbisyo, lalaki rin ang
pensyon ng mga retirado o ng mga pamilyang tumatanggap pa nito. Taun-taon,
dumarami ang mga nagreretiro, kaya natural, pataas din nang pataas ang
obligasyon. Ang masaklap, pambansang budget ang sumasalo nito: Noong
2012, 54.48 billion pesos ang inilaan para sa pensyon ng sundalo at kapulisan.
Ngayong taon, 61.29 billion, at aabot po ito sa 80.64 billion sa 2016. Lolobo pa
ito nang lolobo, kaya’t liliit naman nang liliit ang pondo para sa iba pang
serbisyong panlipunan. Paano naman po tayo magdadagdag pa ng pulis at
sundalo kung ganito ang konteksto?
Kailangan ng sistemang tutugon sa obligasyon ng lipunan sa ating mga
sundalo’t kapulisan; malamang po, GSIS ang hihilingan natin ng tulong para rito.
Pinag-aaralan na rin po ang posibilidad na gamitin ang mga reclaimed area para
makakalap ng pondong ipapasok sa papandaying solusyon. Hindi rin naman po
natin puwedeng biglain ang pagtugon sa kabuuan ng ating mga
pangangailangan, kaya’t mas masinsin pang pagsusuri ang gagawin natin
upang makalikha ng isang patas, pangmatagalan, at malinaw na mekanismo
para sa mga pensyon ng mga pulis at sundalo. Nananawagan po ako sa
Kongreso: Pag-aralan po nating muli ang PD 1638 at RA 8551 upang
maiangkop sa panahon at sa pambansang pangangailangan ang pensyon at
benepisyo ng ating pulis at kasundaluhan. [Applause]
Kaparehong paninindigan rin po ang nakikita nating solusyon sa nakaambang
problema sa pensyon sa SSS. Isipin po ninyo: mula 1980, 21 times nang
nagkaroon ng across-the-board pension increase—ulitin ko lang po yun, 21
times—pero ang masaklap po, dalawang beses pa lang pong tumaas ang
contribution rate. Ang resulta: Tinatayang 1.1 trillion pesos na ang unfunded
liability ng SSS base sa pag-aaral na isinagawa nitong 2011. Inaasahang tataas
ito ng 8 porsyento kada taon, at mauubos ang pondo 28 years from now. Kapag
nangyari ito, walang ibang malulugi kundi ang susunod na salinlahi ng Pilipino.
Naniniwala po tayong panahon na para amyendahan ang SSS Pension Scheme.
Kailangan nating tambalan ng inisyatibang mag-impok nang sapat ang
pagluluwal natin ng pera. Kung magdadagdag lamang tayo ng 0.6 percent sa
contribution rate, 141 billion pesos na agad ang maibabawas sa unfunded
liability ng SSS. Kung ngayon na tayo magsisimulang mamuhunan sa
kinabukasan, wala nang problemang ipapamana sa mga susunod sa atin.
[Applause]
Sa kapulisan naman po, ang layunin nating magbigay ng lakas upang
magampanan nila ang kanilang tungkulin: natupad rin natin. Simula ngayong
2013, 30,000 sa mga pulis ang babalik sa pagpupulis, dahil kukuha tayo ng mga
civilian personnel para gawin ang mga tungkuling administratibo. Sayang naman
po ang kakayahan at abilidad ng ating mga kawal at pulis kung ikukulong
lamang natin sila sa apat na sulok ng opisina.
Sa pagpasok rin po ng buwang ito, inumpisahan nang ipamahagi ang mga
bagong unit ng 9mm Glock 17 pistols sa ating mga pulis. Simula pa lang po ito;
kasado na rin ang pamamahagi ng kabuuang 74,879 na baril sa ating mga
alagad ng batas, tungo sa katuparan ng mithiin nating one-is-to-one police-topistol
ratio. [Applause]
Sulit na sulit naman po ang pamumuhunan nating ito sa pambansang kapulisan,
lalo pa’t nagbubunsod ito sa maayos at maaasahang serbisyo. Di po ba’t tuwing
eleksyon, nasanay na tayo sa kaliwa’t kanang insidente ng karahasan?
Tinugunan po natin ito tulad ng Oplan Katok. Ang pakay ng programa: hanapin
ang mga baril na paso na ang lisensya, at tiyakin na ang mga baril na mayroon
namang lisensya ay hawak pa rin ng otorisadong mamamayan. Para gawin ito,
491,929 na pintuan ang kinatok ng ating mga pulis para sa renewal ng mga
lisensya. Nakatulong po ito upang maging mas epektibo ang kampanya natin
para sa Secure and Fair Elections, kung saan ang 112 private armed groups
noong eleksyon ng 2010 ay napababa na lang sa 41. Katumbas po ito ng 63
percent na pagbaba. [Applause] Mula rin sa 189 na insidente ng karahasan
noong eleksyon ng 2010, 77 na insidente lamang ang kompirmadong naganap
nitong huling halalan. [Applause]
Gawin po nating halimbawa ang ARMM. Ang sabi nga po ni Governor Mujiv
Hataman, sa tanang-buhay niya, hindi siya makaalala ng pagkakataon kung
kailan walang failure of elections sa Lanao del Sur. Alalahanin po natin, ito ang
unang beses na magkasabay ang pambansa at rehiyonal na halalan sa ARMM.
Ang ibig pong sabihin, noon ay nakatutok ang buong pwersa ng estado sa
iisang rehiyon, pero may failure of elections pa rin. Ngayong 2013, dahil buong
bansa ang kinailangang tutukan, at lumawak ang kanilang responsibilidad, may
mga nag-akalang lulubha pa ang situwasyon sa halalan ng ARMM. Pero kita
naman po ang laki ng ikinaganda nito: Naging malinis at tapat ang halalan sa
ARMM; natuloy ang bilangan, natuloy ang proklamasyon ng mga may bagong
mandato mula sa taumbayan. Dahil sa sipag ng ating mga pulis at kawal, at
gayundin sa pakikiisa ng sambayanan, talaga naman pong ang eleksyon 2013
ay naging mas payapa at tahimik. [Applause]
Gayumpaman, may mga insidenteng nagmamantsa pa rin sa dangal ng ating
kapulisan. Nabalitaan na naman siguro natin ang nangyari sa mga miyembro ng
Ozamiz Gang na sina Ricky Cadavero at Wilfredo Panogalinga: nahuli na, pero
napatay pa. Tulad ng ginawa nating imbestigasyon sa nangyari sa Atimonan,
sisiguruhin nating mananagot ang sinumang pulis o kung sino mang sangkot
dito—gaano man kataas ang kanilang ranggo. Kung sino man ang mga
pasimuno dito: maghanda lang kayo. Malapit ko na kayong makilalang lahat.
[Applause]
Sa kabila ng ganitong mga kuwento, buhay na buhay po ang aking pag-asa sa
hanay ng kapulisan. Hindi sila nagkukulang sa mabubuting halimbawa tulad ni
PO3 Edlyn Arbo, na buong tapang na hinarap at tinugis ang isang holdaper sa
nasakyan niyang jeep, [applause] off-duty man at walang dalang baril. Nariyan
po siya at sinagupa yung holdaper na nagkamaling siya ang pag-tripan. Nariyan
din po si PO3 Felipe Moncatar na umani ng samu’t saring papuri dahil sa haba
ng listahan [applause] ng mga kriminal na kanyang nahuli, at ang balita ko ay
may nahuli ka na namang batikang carnaper sa Bacolod—talagang
napakahusay mo. Ang ilan po dito sa kanyang mga nahuli kabilang sa pinakapinaghahanap
na personalidad sa Bacolod at miyembro ng mga malalaking
sindikato. Baka narinig na rin po ninyo ang kwento ni PO2 Dondon Sultan. May
nasiraan ng kotse sa kahabaan ng Quezon Boulevard; tigil naman si Ginoong
Sultan para tumulong. Hindi lang po siya nagpalit ng gulong; inihatid pa niya sa
kasa ang nasiraan. [Applause] Bilang pasasalamat sa kanyang serbisyo, sinubok
abutan ng 1,000 piso si PO2 Sultan. Tinanggihan niya ito. Ang kanyang sagot:
“Trabaho naming tumulong sa mamamayan.” [Applause] Saludo po kami sa
mga tulad ninyong lingkod-bayan. Patunay kayong hindi pa endangered species
ang tapat at mahuhusay na pulis. Inatasan ko na sina Kalihim Mar Roxas ng
DILG, pati na rin si Kalihim Voltaire Gazmin ng DND, upang siguruhing ang mga
katulad ninyo sa ating unipormadong hanay ay makakatanggap ng kaukulang
pabuya at karangalan. Salamat pong muli. [Applause]
Idaragdag ko na rin po ang ating disaster relief workers mula sa maraming
sangay ng gobyerno, pati na ang volunteers galing sa pribadong sektor. Alam ko
pong hindi madaling lumusong sa baha, magbungkal ng putik, at humarap sa
mukha ng pinsala. Hindi po ako magsasawang kilalanin ang inambag ninyo sa
lipunan; saludo po ako sa pag-aalay ninyo ng sarili upang bawasan ang
pagdurusa ng ating mga kababayan. [Applause]
Abot-kamay na rin po ang kapayapaan sa rehiyong matagal nang pinupunit ng
hidwaan. Nitong Oktubre po ng nakaraang taon, nilagdaan ang Framework
Agreement on the Bangsamoro. Katunayan nga po, siyam na araw pa lang ang
nakakalipas mula nang lagdaan ang ikalawang annex ng kasunduan.
Kumpiyansa po tayong masusundan pa ito ng mas magandang balita sa lalong
madaling panahon.
Tiyak kong mulat ang lahat: Hindi biro ang proseso ng pagbubuo ng consensus;
mabuti na lamang talaga at handang makinig, magbigayan, at magkita sa gitna
ang magkabilang panig. Alam naman natin ang maaaring maging resulta kung
magpapadaan tayo sa inip. Ang malinaw po sa akin: Ang mga salitang ating
bibitawan ay dapat magbunga ng mga kilos na positibong makakaapekto sa
lahat. Ang bawat linya sa binubuo nating kasunduan ay dapat maaaring itaga sa
bato, at hindi ililista lamang sa tubig upang anurin na naman ng kasaysayan.
[Applause] Pinalaki po ako ng aking ama nang may isang salita, kaya’t sinasabi
ko sa mga kapatid nating kasapi ng Bangsamoro: Anumang mapagkasunduan
natin ay ipatutupad ng pambansang gobyerno. [Applause]
Kailangan po ng tiwala sa usapan ng kapayapaan. Hindi automatic ang
magkaroon ng tiwala, dahil na rin sa haba ng pinagdaanan. At ngayon, talagang
dama na natin na gustong makipagkasundo ng magkabilang panig, at tayo
naman ay nagpapakita na dapat talaga tayong pagkatiwalaan. At sa mga
pumipigil sa pagkakaroon ng tiwala at naghahasik ng pagdududa: Masasabi mo
bang Pilipino kang may malasakit sa kapwa mong Pilipino?
Umaasa po ako sa pakikiambag ng bawat Pilipino sa layunin natin para sa
Bangsamoro. Ipakita po natin sa kanilang hindi sila nagkamali sa pagpili sa
direksyon ng kapayapaan; ipamalas natin ang lakas ng buong bansa upang
iangat ang mga probinsya sa Muslim Mindanao, na kabilang sa mga
pinakamaralita nating mga lalawigan. [Applause] Tagumpay ng lahat ang ating
hangarin; hindi tayo papayag na may kababayan tayong mapapag-iwanan
habang may ibang nakakalamang. Nananawagan ako sa ating Kongreso: Nabuo
na po ang Transition Commission na gagawa ng panukalang Bangsamoro Basic
Law. Tatapusin ito alinsunod sa mga prinsipyo ng komprehensibong kasunduan
para sa kapayapaan; maipasa po sana ninyo ito bago matapos ang 2014.
[Applause] Sa gayong paraan, may sapat tayong panahon para makapaghanda
sa paghalal ng bagong pamahalaang Bangsamoro sa 2016.
Anuman pong pagbabagong tinatamasa natin ngayon ay naabot dahil hindi tayo
nakuntentong sumunod lamang sa dinatnang status quo ng pamamahala.
Matanong ko nga po: Ilan po ba sa inyo ang nakagamit ng tinatawag na
Telepono sa Barangay? Hindi po ako magtataka kung wala. Isipin po ninyo,
ayon sa DOTC: Mahigit 5 billion pesos ang ginastos para sa isang programang
magdadala ng telepono sa mga kanayunan. Di po ba’t sayang lang ito, dahil sa
loob ng maikling panahon matapos ang implementasyon, dahil hindi pa nga po
tunay na tapos ang implementasyon niyan, dumami nang dumami ang may
cellphone na Pilipino? Sino nga ba naman ang papansin sa mahigit 6,000
landline na ikinabit o ipinakabit nila, gayong may 100 milyon nang cellphone sa
Pilipinas?
Heto pa po ang isang halimbawa ng pag-iisip sa gobyerno na kinailangan nating
baguhin: Bumilitayo tayo ng walong combat utility helicopter, para daw sa
mabilisang pagbiyahe ng ating mga sundalo. Ang problema: Sukat ba naman
pong naka-mount ang baril sa may pintuan, at kailangang tanggalin kung may
dadaan. Kung lalapag ka habang nagbabakbakan, ano ang silbi ng machine gun
na nakatabi at hindi mapaputok? Wala bang nakaisip nito bago nagkapirmahan
ng kontrata? Bakit naman po pinayagang mangyari ito?
Kailangan pong maging mas mahusay tayong mamimili. Hindi puwedeng palagi
tayong nakasalalay sa sales talk ng mga supplier sa pagpili ng mga kagamitan
natin. Inatasan natin ang DOST na bumuo ng grupo ng mga ekspertong hindi
kayang bolahin ng mga supplier, lalo na po pagdating sa mga big-ticket items.
Ang patakaran natin: Tamang pagkilala sa ugat ng problema; tamang pag-aaral
na tutukoy sa tamang solusyon, na maaabot naman sa pamamagitan ng tamang
metodolohiya. [Applause]
Iyan po ang kaisipang pinagmulan ng ating tugon sa isyu ng mga informal settler
sa Kamaynilaan. Kaya nga po, ang layunin nating ilayo sa panganib ang mga
nagsisiksikan sa peligrosong bahagi ng lungsod: tinutupad na rin natin. Wala
naman po sigurong kokontra kapag sinabi nating hindi tama ang kasalukuyan
nilang kondisyon. Ayon po sa Article 2, Section 5, o ang general welfare clause
ng ating Saligang Batas: “Dapat sundin ng Estado ang pagpapanatili ng
kapayapaan at kaayusan, ang pangangalaga sa buhay, kalayaan at ari-arian, at
ang pagtataguyod sa kagalingang panlahat upang matamasa ng buong
sambayanan ang mga biyaya ng demokrasya.”
Dito po natin napatunayan: Nakikinig sa katuwiran ang Pilipino; kapag ipinakita
mong malasakit ang iyong batayang prinsipyo, handa tayong makiisa. Bago po
magbaklas ng mga bubong at magtibag ng mga pader, ipinaliwanag natin ang
katuwiran ng ating desisyon: Maayos ang lilipatan, malapit sa sakayan, at kung
magsisikap kayo, hindi magkukulang ang inyong pagkakakitaan. Nilinaw din po
natin: Layunin nating magbigay-lingap sa mga nasa peligro—hindi sa sindikato.
Batid nating sa tuwing inaabuso ng ilan ang pagmamalasakit ng estado,
ipinapain rin nila sa alanganin ang buhay at kabuhayan ng napakaraming
Pilipino.
Matapos nga pong maibiyahe ang isang pangkat sa relocation site, sila mismo
ang nanghikayat sa mga dati nilang kapitbahay: Sumama na kayo. Mas ligtas
dito. Ngayong taon po, prayoridad nating ilipat ang mahigit 19,400 pamilyang
nagsisiksikan sa mga pangunahing daluyan ng tubig sa Metro Manila. Sa
pagkakapit-bisig ng DILG, NHA, DSWD, MMDA, at DPWH, lumilinaw na po ang
sagot sa suliraning ito.
Isa pa pong halimbawa ng transpormasyon sa pamamahala: Di ba’t matagal
ding nabinbin sa Kongreso ang mahahalagang batas? Nito pong nakaraang
taon, naisabatas na, sa wakas, ang Sin Tax Reform Law at ang Responsible
Parenthood Law. [Applause] Nagpapasalamat tayo sa mga naging kasangga
natin sa pagsusulong nito sa Kamara at Senado. Hindi ninyo inalintana ang
mahabang proseso ng debate at konsultasyon; hindi kayo nagpadaig sa mga
naghasik ng pagdududa upang harangin ang ating mabuting agenda.
Tinitimbang ninyo kung ano ang kapaki-pakinabang sa mas nakakarami, at
isinusulong ang tunay na serbisyo para sa Pilipino. [Applause]
Ilalapit ko na rin po sa ating Kongreso ang ilang batas na makakatulong sa
pagpapatuloy ng nasimulan nating pagbabago. Maamyendahan na po sana ang
Cabotage Law, upang mas mapalakas ang kumpetisyon, at mapababa ang
gastos sa transportasyon [applause] ng ating mga sakahan at industriya.
Maisulong na rin po sana ang Fiscal Incentives Rationalization Bill, upang
maging mas tapat, malinaw, at may pananagutan ang mga insentibong ibinigay
natin sa mga negosyante. [Applause] Paglaanan din po sana ng panahon ang
Land Administration Reform Bill, upang maitimon sa iisang direksyon ang mga
kawanihang nakatutok sa ating mga lupain, at nang sa gayon ay masigurong
masinop at epektibo nilang magagawa ang kanilang trabaho. [Applause]
Bukas na bukas din po, ihahain natin ang panukalang 2.268 trillion pesos na
national budget sa Kongreso. Kumpiyansa po ako sa suporta at pakikibalikat
ninyo upang mapatibay ang pondong ito na talaga naman pong masusing
pinag-isipan. Makakatulong ito hindi lang para ituloy ang agenda ng positibong
pagbabago, kundi upang mapaspas pa ang pag-arangkada natin tungo sa
malawakang kaunlaran.
May ilan pong nagsasabi na kailangang patibayin ang Sandatahang Lakas.
Sang-ayon po ako dito. Pero tila ba ang gusto nila ay ilagak ang bawat sentimo
ng kabang bayan para sa fighter jets, tangke de guerra, at iba pang gamit
pandigma. Hindi yata nila alam na ang isang fighter jet na nagkakahalaga ng
1.58 bilyong piso, ay katumbas ng 6,580 na bahay para sa mga pulis at sundalo,
o halos 2,000 na silid-aralan para sa mga kabataan. At ano naman ang
magagawa ng isang pirasong jet? Para maging epektibo, ang kailangan, mga
squadron—at ang isa nito ay binubuo ng dalawampu’t apat na fighter jets. Sa
halagang 1.58 billion pesos kada piraso, 37.92 billion pesos ang huhugutin sa
kabang bayan para makabuo ng isang squadron. Paano naman ang missiles
pati na rin ang practice missiles? Hindi rin po libre ang jet fuel, radar system,
ground bases, at ground intercept controls. Hindi po talaga biro ang gastos para
sa isang minimum credible defense posture; gagayahin pa ba natin ang iba, na
handang kalimutan ang lahat para lang makuha ang nuclear option? Wala
naman sigurong sasang-ayon dito. Babalansehin po natin ang ating mga
pangangailangan. Aasikasuhin natin nang husto ang mga dapat tugunan sa
ating lipunan, habang patuloy tayong nagiging mabuti at mahinahong kasapi ng
pandaigdigang komunidad.
Alam naman natin dati, ang batayan ng desisyon, puro pulitika. Gagawin ang
lahat para kumapit sa kapangyarihan, kapalit ang pagdurusa ng kasalukuyan at
susunod na henerasyon ng Pilipino. Tingnan po natin kung ano ang
kinahantungan ng pag-ipit sa pagtataas ng pasahe sa LRT at MRT. Ang
tinatayang gastos sa bawat biyahe ng pasahero ng LRT, 40 piso. Ang bayad ng
pasahero, 15 piso. Ibig sabihin, sagot ng pamahalaan ang natitirang 25 piso. Sa
MRT po, 60 piso ang totoong gastos: 15 piso sa pasahero, 45 piso sa
gobyerno– sa huli, bawat Pilipino, abunado. Nasa Mindanao ka o Visayas ka
man, na ni minsan ay hindi nakatuntong sa LRT o MRT, kasama ka sa
pumapasan nito.
Ang masaklap pa nga po: Dahil ipinamigay na ng nakaraang mga pinuno ang
commercial development rights natin dito, bawat pisong maaaring makalap
mula sa mga poster at billboard na nakapaskil sa stasyon o sa tren man,
napupunta sa pribadong kumpanya kaysa sa gobyerno. Ang puwede sanang
pagkunan ng pantustos sa maintenance at operasyon, nawala pa.
Siguro naman po, makatuwirang ilapit man lang natin sa ibinabayad sa aircon
bus ang pasahe ng LRT at MRT, upang maituon ang subsidiya sa iba pang
serbisyong panlipunan.
Nakita naman po ninyo: wala tayong balak magpamana ng problema sa
susunod sa atin. Ang totoo nga po, ang mga proyektong dati’y nilulumot lang,
ngayon, napapakinabangan na ng mamamayan. Tingnan na lang natin ang
Ternate-Nasugbu Road. Kung tutuusin, anim na kilometro lang ang haba ng
kalsadang ito na nagkokonekta sa Cavite, Batangas, at Metro Manila, pero
‘yang anim na kilometrong iyan, inabot pa ng halos dalawampung taon bago ito
matapos. Binuksan na natin ang isang bahagi nito, at pag nakumpleto ang
natitirang slope protection, ganap na ang magiging pakinabang ng kalsada sa
mga motorista.
Nariyan din po ang Aluling Bridge sa Ilocos Sur. Taong 1978 pa po inilatag sa
papel ang pagpapatayo nito. Siniguro na nating hindi lamang din papel ang
mamanahin ng susunod sa atin: Nitong Marso, sa wakas, natapos na ito at
sinimulan na rin natin noong nakaraang buwan ang operasyon ng Laguindingan
Airport, na isang henerasyon naman ang pagitan mula nang inisip at
isakatuparan. [Applause]
Ilang dekada ring naghintay ang industriya ng semiconductors na magkaroon ng
laboratoryong kayang makipagsabayan sa pasilidad ng ibang bansa. Hindi na
po natin pinahaba ang kanilang paghihintay. Nitong nakaraang Mayo, sa
pangunguna ng DOST, pinasinayaan natin ang Advanced Device and Materials
Testing Laboratory. Dati, kailangan pang ipadala ang mga produkto sa ibang
bansa para suriin. Hindi natin nasasagad ang kita; hindi rin nasasagad ang
potensyal ng industriya na manghikayat ng puhunan. Dahil po sa pasilidad na ito
na tinaguriang ADMATEL, ngayon, dito na susuriin ang mga produkto, at
masusulit ang mga bentahe ng manggagawang Pilipino sa larangan ng
electronics. Inaasahan nga po nating lalo pang lalakas ang industriyang nagambag
ng halos 44 percent ng ating exports noong 2012. [Applause]
Sa tulong naman po ng ating Big Man sa Senado na si Manong Frank Drilon,
[applause] natapos na ang mahigit limampung taon na paghihintay ng mga
Ilonggo; nasimulan na ang Jalaur River Multi-Purpose Project II sa Iloilo. Ano po
ba ang mga pakinabang nito?
Tinataya pong 24,000 magsasaka sa kalakhang Iloilo ang mahahatiran nito ng
buong-taong irigasyon. Dahil dito, maaaring dumoble ang ani ng mga
magsasaka ng palay. Linawin po natin: Ang sakop nitong 31,840 hectares ng
lupaing mapapatubigan, may dagdag na aning bigas na 146,013 metric tons.
Katumbas po ito ng halos walumpung porsyento ng aangkatin nating buffer
stock ng bigas para sa 2013. [Applause]
Bukod pa po ito sa iba pang benepisyo ng proyekto tulad ng pag-iwas sa
malawakang baha sa Iloilo, at ang dagdag na 6.6 megawatts ng hydropower.
May ambag din ito sa supply ng tubig para sa ilang bahagi ng probinsya, at sa
industriya ng ecotourism doon. Dagdag pa rito, nasa 17,000 trabaho ang
malilikha ng proyekto; oras na maging fully operational naman ito, tinatayang
32,000 Pilipino ang mabibiyayaan ng sapat na pagkakakitaan. [Applause] Una
raw po inisip itong proyektong ito noong 1960. Pareho po kaming isinilang sa
mundo.
Mulat din po tayong marami sa ating mga kababayan ang nananabik na makita
ang mga bunga ng ating Public Private Partnership projects. Alam din po nating
may mga tila naiinip na sa kahihintay para rito.
Isakonteksto po natin. Noong 2010, pag-upo natin sa puwesto, 6.5 percent na
lang ng programmable budget ng taon, o 100 billion pesos lamang, ang iniwan
sa atin. Ang 93.5 percent po, inilaan na sa kung saan-saan ng ating sinundan.
Kaya naman, lumapit tayo sa pribadong sektor. Ang sabi natin: kulang kami sa
pondo, halina’t mag-ambagan tayo upang maipatayo ang mga kinakailangang
imprastruktura.
May balakid din po tayong kinaharap nang magsimula ang PPP. Luma na ang
mga pag-aaral na basehan ng mga proyekto; kulang sa kaalaman ang
burukrasya para ipatupad ito. Idagdag pa natin ang publikong nagsawa nang
magtiwala sa mga kontratang pinapasok ng gobyerno.
Gayumpaman, sa anuman pong situwasyon, ang ating prinsipyo: Gagawin na
lang din natin, gawin na natin nang tama. Wala tayong balak na pumasok sa
kuwestiyonableng kontrata ngayon, para lang ipamana ang problema sa
susunod na administrasyon. Kailangang dumaan sa tamang proseso ang bawat
proyekto, para masigurong ang perang inyong pinaghihirapan ay napupunta sa
dapat nitong kalagyan.
Ngayon pa lang, nakikita na natin ang epekto ng maayos, tapat, at hayag na
paglalatag sa PPP projects. Dati, may isang paliparan lang na maipagawa,
napakalaki nang balita. Ikumpara po natin ngayon: bukod sa pinapakinabangan
na ang paliparan sa Laguindingan, sabay-sabay din ang proseso ng
pagsasaayos at modernisasyon ng Tacloban Airport, Bicol International Airport,
New Bohol Airport, Mactan Airport, at Puerto Princesa Airport. Ang Daang Hari-
SLEX link road ang pinakamabilis na PPP project na nai-award sa alinmang
administrasyon, nang walang shortcut na dinaanan ang proseso.
[Applause] Ang mga ito, at ang napakarami pang ibang ipinapatayo at
ipapatayong imprastruktura, ay manganganak ng isang lipunang hitik sa
oportunidad.
Mahaba po ang listahan ng mga suliraning minana, at tinutugunan na natin.
Halimbawa: Ang madalas na pag-brownout sa Mindanao. Mula’t sapul pa lang,
naglalatag na tayo ng solusyon para dito, ngunit batid nating ang problemang
isang dekadang binalewala ay hindi masosolusyonan sa isang tulog lang. Sa
ngayon, patuloy ang paggawa natin ng mga hakbang upang tugunan ang mga
kakulangan at agarang pangangailangan. Nariyan po ang pagtulong natin sa
electric cooperatives upang makapagpasok sila ng generator sets ng
magpapabawas sa brownout. Magtutuloy-tuloy ito hanggang makumpleto na
ang mga plantang magsu-supply ng kuryente sa rehiyon.
Pero hindi po talaga mauubos ang mga kontra. Kesyo tataas daw ang presyo ng
kuryente kapag may gensets dahil diesel ang ginagamit. May hydropower
ngayon dahil tag-ulan, kaya umuugong na naman ang reklamo laban sa mga
genset. Pero pagpasok ng tag-init, tiyak, marami na naman pong magrereklamo
sa walong oras na brownout.
Sa ibang bahagi naman po ng Pilipinas, gusto nating magtayo ng mga planta.
Habang umuunlad kasi ang ekonomiya, tumataas din ang konsumo natin ng
kuryente, at kailangang dagdagan ang supply nito. Gusto ba nating kapag
sinagad na ang mga pagkukunan, saka lang tayo gagawa ng planta? Ang
pagawa po niyan dalawa hanggang tatlong taon bawat planta. Hindi po
kabuteng basta na lang susulpot ang mga ito.
Kung maganda ang mungkahi, handa naman po tayong makinig, pero sana
naman ay makuha ng mga miron ang kabuuang konteksto ng situwasyon.
Halimbawa po ang planta sa Redondo, Zambales. Pina-TRO dahil mas
maganda raw ang renewable. Sinabi rin po ba nilang mas mahal itong ipatayo,
at mas mahal din ang magiging presyo ng enerhiya? Sinabi po kaya nilang hindi
nito kayang tugunan ang baseload, o ang kapasidad na kailangang laging
nariyan para hindi mag-brownout? Magtatayo ka ng wind; paano kung walang
hangin? Kung solar, paano kung makulimlim? Lilinawin ko lang po: Naniniwala
rin ako sa renewable energy at suportado natin ito, pero dapat ding may mga
baseload plant na sisigurong tuloy-tuloy ang daloy ng kuryente sa ating mga
tahanan at industriya. Mag-iingay pa rin po kaya ang mga kumokontra, kung
busy na sila sa kapapaypay dahil nag-brownout na? [Applause] Ang sa akin lang
po: makiambag sana tayo sa paghahanap ng solusyon.
Tutal din po, nagtatapatan tayo: Pag-usapan naman natin ang pagsasaayos ng
NAIA 3. Masalimuot po ang usapang ito. Dumaan na ito sa dalawang arbitration;
naipanalo na sana natin pareho, pero binaliktad ang desisyon ng isa dahil sa
technicality. Kaya nga po ngayon, pinaghahandaan ang muling pagdinig nito.
Dagdag na komplikasyon po ang isyu ng warranty sa pagpapatapos ng NAIA
3—hindi naman puwedeng ‘pag may umusbong na depekto, pasensyahan na
lang, dagdag-gastos pa. Kaya nga po nang ipinaliwanag sa atin na bibigyan
tayo ng maayos na warranty ng orihinal na contractor, pumayag tayo. Pero
gusto nating manigurado; gusto nating kumpletuhin nang tama at buo ang
proseso, at Hihingin ko po ang inyong pag-unawa ukol sa isyung ito.
Malinaw na po ngayon: Iisa ang tuon ng bawat metro kuwadrado ng sementong
ibinubuhos natin bilang pundasyon ng mas maunlad na bansa: Pakinabang sa
bawat isa—hindi politika. Kung dati, gumagawa ng kalsada kung saan lang
kursunada, at nagpapatayo ng tulay kung saan kaibigan ni Madam si Mayor,
ngayon, sumusunod na tayo sa isang pambansang plano. Walang paborito,
walang transaksyunalismo, walang padrino; bawat piso, nakatuon sa ating
pagpaspas tungo sa malawakang pag-unlad.
Ang maaasahan po natin sa mga susunod na taon: mga paliparan at daungang
lalapagan ng kalakal at turista; mga kalsadang sisigurong husto ang pakinabang
ng lahat sa malalaking proyektong ito; mga power plant na pagmumulan ng
sapat na kuryente at magpapatakbo sa mga industriya. Ito ang magsisilbing
balangkas na magsasanga ng iba pang inisyatibang dadaluyan ng oportunidad
para kay Juan at Juana dela Cruz—mula sa mga magsasakang may sapat nang
patubig at mabilis nang naibebenta ang ani, hanggang sa mga construction
worker na nagtitindig ng mga bagong gusali; mula sa patuloy na pag-usbong ng
mga call center, hanggang sa pagdami ng mga negosyanteng handang
magpasok ng kapital sa bansa. Nagsulong tayo ng mga tamang proyekto sa
tamang halaga; ginawa natin ito nang may tamang kalidad; at natapos o
matatapos ito sa tamang panahon, dahil tama at karapat-dapat ang mga taong
nagpapatupad nito.
Pag-usapan po natin ang trapiko: di po ba’t tinatayang 2.4 billion pesos ang
nawawala sa ating ekonomiya kada araw, dahil sa buhol-buhol na trapik sa
Kamaynilaan? Kabilang sa mga proyekto nating pihadong magpapaluwag dito
ay ang Integrated Transport System. Ang mga bus na nagsisiksik sa mga
kalsadang punung-puno na nga, ginagawan natin ng terminal sa mga lugar na
hindi kasing-sikip. Napapakinabangan na nga po ang terminal sa Parañaque, at
nakapila na rin ang sa Quezon City at Muntinlupa. Ang pang probinsyang bus ay
hanggang dito nalang sa mga terminal na ito ng wala nang makipagsiksikan sa
EDSA.
At nariyan din po ang dalawang connector road na magdurugtong sa North at
South Luzon Expressway. Ang totoo nga po, dekada sitenta pa lang, plano nang
ipatayo ang tinawag nilang Metro Manila Highway. Ito sana ang magkokonekta
sa dalawang expressway, upang hindi na kailangang bunuin ang ilang oras na
biyaheng babagtas pa sa kahabaan ng EDSA. Ang problema po: Nag-atas si
Ginoong Marcos ng mga batas na pabor sa kanyang crony. Nakatali tayo sa
pagsunod sa mga batas na ito: Sino mang magpatayo ng imprastruktura sa
lugar na iyon, dapat kasosyo ang korporasyon ng kanyang kaibigan. Masaklap
po: nae-extend ng 30 taon ang kanilang prangkisa sa tuwing magkakabit sila ng
kahit isang dipa lang ng kalsada sa orihinal. Dagdagan pa po natin: nang kumita
ang kumpanya, hindi nakumpleto ang pagpapalawig o pagpapaunlad sa mga
imprastraktura’t daan. Tandaan po niyo na dapat umabot sa Carmen, Rosales
sa Pangasinan at Lucena sa Quezon ang mga kalsadang nabanggit at yung
Metro Manila Highway o Expressway, hanggang ngayon wala pa. Nang nalugi
naman, nakuha pang ipasa sa gobyerno ang utang. Ilalapit ko na po ito sa ating
Kongreso: silipin po nating muli ang Presidential Decrees 1113 at 1894.
Sa kabila nito, tuloy po ang mga proyekto natin. Mayroon tayong walong
kilometrong 4-lane elevated expressway na kokonekta sa C3 Road sa Caloocan
patawid ng España, hanggang sa PUP sa Sta. Mesa. Mayroon ding mahigit
labing-apat na kilometrong 6-lane elevated tollway na babagtas mula
Balintawak, hanggang Buendia, sa Makati. Ang Common Alignment naman po
ng dalawang kalsadang ito, lima’t kalahating kilometrong 6-lane elevated
expressway mula PUP sa Sta. Mesa, patawid sa kalagitnaan ng Osmeña at
Quirino Avenue, hanggang Buendia sa Makati. Oras na mabuksan ang kalsada,
ang biyaheng SLEX hanggang NLEX na dati’y inaabot ng dalawang oras, kaya
nang takbuhin ng labinlimang minuto. Ang Clark naman hanggang Calamba na
pumapalo noon sa tatlong oras, halos mangangalahati at magiging isang oras at
apatnapung minuto. [Applause] Kada araw, tinatayang limampu’t limang libong
motorista ang makikinabang sa mga ito. Tipid sa oras, tipid sa gas, menos sa
polusyon, lalago pa ang komersiyo’t turismo. Talaga namang win-win situation,
di po ba?
Sa loob nga po ng tatlong taon, pinatunayan nating ang mga ahensyang
dati’y pugad ng kurapsyon ay maaaring maging ehemplo ng tapat at epektibong
paglilingkod. Ilan po sa mga simple ngunit epektibong pagbabagong isinagawa
ni Secretary Singson sa DPWH: Wala nang letter of intent, na ginagamit ng mga
bidder para magkuntsabahan; pinasimple ang proseso ng bidding, kaya mas
marami nang nagkukumpitensya para sa proyekto, at mas sulit na ang presyong
nakukuha ng gobyerno. Nasa oras na ring magbayad ang gobyerno, kaya mas
naeengganyo ang mahuhusay na contractor na makiambag sa pagtatayo ng
pambansang imprastruktura. Dahil sa tapat na pamamahala, 18.4 billion pesos
na ang natitipid ng DPWH, na inilalaan para sa iba pang makabuluhang
proyekto. [Applause]
Bilang halimbawa ng resulta ng mabuting pamamahala, tingnan natin ang
Tagumbao Bridge sa Gerona, Tarlac. Sa totoo lang, congressman pa lang po
ako, iminungkahi ko na ito. May mga nasasakupan kasi tayong kailangan pang
umikot ng dalawang bayan para tawirin ang umaapaw na ilog tuwing tag-ulan.
Sabi ko nga po sa mga dating administrasyon: Sa inyo na ang buong PDAF ko,
magawa lang ito. Kung puwede sana installment plan. Pero wala pong nangyari.
Lumawak lang ang idurugtong ng tulay dahil sa nababakbak na pampang.
Kasalukuyan na po nating ginagawa ang Tagumbao Bridge. At heto po ang
kuwento ngayong tayo na ang nagpapatupad nito: Nasa 334 million pesos ang
aprubadong pondo; pero dahil sa tamang pangangasiwa’t tapat na paggugol,
naibaba ito sa 226 million pesos. [Applause] Suma-tutal, nakatipid tayo ng
mahigit 108 million pesos nang hindi isinasakripisyo ang kalidad ng
ipinapagawang tulay. At lalong maganda pa nga po, ang natipid na pondong ito
ay magagamit sa pagpapagawa ng dike at river training works para sa Phase II
ng proyekto.
Dumako naman po tayo sa turismo. Ayon sa banyagang pahayagang Oriental
Morning Post, the “Best Tourist Destination of 2012” tayo. [Applause] Na-inlove
ang Shanghai Morning Post sa ating bansa, nang binansagan nila tayong “Most
Romantic Destination of 2012.” Hopefully they will love us more. [Applause] Sabi
naman ng Scuba Diving Magazine, “Best Diving Destination” ang Pilipinas.
[Applause] “Best Island” naman daw ang Palawan, kung tatanungin ang Travel +
Leisure Magazine. Kulang na nga lang po ay tawagin na tayong paraiso.
[Applause]
Hindi na po nakakapagtakang sa mauugong na papuring tulad nito, naitala natin
noong 2012 ang 4.3 million tourist arrivals sa ating bansa—isang panibagong
record high. 21.4 percent na po ang inilalago ng numerong ito mula nang
pumasok tayo noong 2010, kung kailan nasa tinatayang 3.1 million na turista pa
lang ang bumibisita sa atin. Pagdating naman sa ating domestic travelers, ang
target natin dati para sa taong 2016 ay 35.5 million tourists. Pero nitong 2011 pa
lamang po, nalampasan na natin ito sa 37.5 million domestic tourists. [Applause]
Ngayon, sa momentum nating ito, tiwala tayong maaabot ang bagong target na
56.1 million bago matapos ang 2016. [Applause]
Ang mas malakas na sektor ng turismo, manganganak ng mas maraming
trabaho. Tinataya ng DOT na nakapag-ambag ang turismo ng 3.8 million na
trabaho noong 2011. Ang totoo nga po, hindi lang mga lugar na may
magagandang tanawin ang nakikinabang sa pagdayo ng turista, kundi pati ang
mga karatig-bayang maituturing na tourism support communities: Ang mga
lugar na pinanggagalingan ng pagkaing inihahanda sa mga resort, ng mga
souvenir na ibinebenta, at ng iba pang mga produkto’t serbisyong nagsisilbing
bukal ng kaunlaran para sa ga lalawigan.
Malamang, narinig na rin po ninyo ang mga good news na lumapag kamakailan
sa bansa. Noong Marso, inalis po ng International Civil Aviation Organization
ang significant safety concerns na ipinataw sa Pilipinas. Bunga po ito ng mga
reporma sa aviation industry upang siguruhing pasok sa pandaigdigang
pamantayan ang aviation safety sa Pilipinas. [Applause] Dahil po dito, sa wakas,
noon lamang ika-10 ng Hulyo, muli nang pinahintulutan ng European Union ang
direktang paglipad ng ating flag carrier sa Europa. [Applause]
Isipin po ninyo, paano kaya kung dati pa inayos at pinalakas ang ating aviation
industry? Di po ba’t sayang ang pagbisita ng mga turistang nawalan ng ganang
dumalaw sa Pilipinas dahil dito? Naglahong trabaho, pondo, at oportunidad—ito
ang resulta ng lumang sistema ng pamamahala.
Kaya naman, simula’t sapul, nilabanan na natin ang katiwalian sa lahat ng antas
ng pamahalaan at isinulong ang transpormasyon sa ating mga institusyon. Ang
resulta: tunay na serbisyong pampubliko.
Tingnan na lang po natin ang lalim ng transpormasyong nangyari sa mga GOCC.
Ang dating mga kumpanya ng bayang inaambagan mo pa dahil sa pagkalugi,
naghahatid na ng dibidendo ngayon. Gamitin po nating halimbawa ang
Philippine Reclamation Authority. Sa loob ng labintatlong taon bago tayo
dumating, ang suma-total ng dibidendo ng PRA: 676.82 million pesos. Sa tuwid
na daan, para sa 2012 lamang, ang dibidendo nila: isang bilyong piso.
Napakalaking transpormasyon, di po ba? [Applause]
Mabuting halimbawa rin ang Local Water Utilities Administration. Noong 2011,
ang recorded net loss ng naturang GOCC: 950 million pesos. Pero dahil sa
maayos na pangangasiwa, di lang nila nagawang balansehin ang kanilang mga
libro; ayon sa kanilang report, umabot ang kanilang kabuuang kita sa 870 million
pesos noong 2012. [Applause] Dahil dito, nagawa nilang makapag-remit ng 365
million pesos sa pamahalaan para sa taong iyon.
Isa pa pong halimbawa: Sa una kong SONA, isiniwalat natin ang
kuwestyunableng kalakaran sa MWSS: patung-patong na bonus at allowance
ang ibinigay sa sarili, sa kabila ng kapalpakan nilang tugunan ang
pangangailangan ng ating mga kababayan. Ang ahensya na nga po ang nagulat:
Umabot sa 34 million pesos ang pagkalugi ng MWSS noong 2010. Hindi ito
katanggap-tanggap. Kaya noong 2011, pinirmahan natin ang GOCC
Governance Act, na nagsisilbing saligan ng katapatan, kredibilidad, at
pananagutan sa pamamalakad ng ating mga GOCC. Ang ibinunga nito: Noong
2011, 333 million pesos ang kinita ng MWSS mula sa pagkalugi ng 34 million
pesos. [Applause] Noong 2012 naman po, ang kinita nila: Halos 2 bilyong piso.
Kakambal nito, lumago rin ang kanilang dibidendo: [applause] mula sa 150
million pesos noong 2011, umakyat ito sa 345 million pesos para sa 2012.
Nakakalungkot nga po, na kung ano ang lalim ng pagbabagong itinanim ng mga
pinuno ng MWSS, iyon din naman ang dumi ng putik na ibinabato sa kanila ng
mga gusto pa ring kumapit sa lumang sistema.
Kaakibat ng pagtaas ng kumpiyansa sa ating mabuting pamamahala, ang
patuloy na pag-angat ng ating ekonomiya. Ang resulta: Dalawang magkasunod
na ten-place jump sa Global Competitiveness Index ng World Economic Forum.
Sa unang pagkakataon, nakuha natin ang investment grade status mula sa
dalawa sa tatlong pinakatanyag na credit ratings agencies sa mundo, at hindi
malayong sumunod ang ikatlo. [Applause] Napanatili ang stabilidad ng presyo
ng mga bilihin, at patuloy din ang pagbaba ng bahagi sa ating budget na
pambayad-utang, at ang paglaki naman ng pondong nailalaan sa mga
serbisyong panlipunan. Sa panahong matamlay ang pandaigdigang ekonomiya,
nagpamalas tayo ng kahanga-hangang 6.8 percent GDP growth noong 2012.
Nahigitan pa natin itong first quarter ng 2013, kung kailan naitala ang paglagong
7.8 percent—pinakamataas na recorded GDP sa Timog-Silangan, [applause]
pati na sa Silangang Asya. Special mention po dapat ang 28.5 percent na
ambag ng manufacturing sa inilaki ng ating ekonomiya. Inaasahan po nating
aarangkada pa ang manufacturing sa mga darating na panahon.
Tinagurian na po tayo ngayon bilang “rising tiger,” ayon sa World Bank;
“brightest spark,” ayon sa pahayag ng Institute of Chartered Accountants in
England and Wales, at iba pang mga bansag na tumutukoy sa transpormasyong
nangyayari sa ating bansa. Mula sa matuwid na paggugol ng pondo, hanggang
sa epektibong koleksyon ng buwis; mula sa pagpapaunlad ng imprastruktura
hanggang sa maaliwalas nang pagnenegosyo na lumilikha ng trabaho, talaga
namang malinaw ang pahayag natin sa mundo: kaya nang makipagsabayan ng
Pilipinas sa agos ng kaunlaran.
Hindi lang po sa ekonomiya o stadistika nakikita ang transpormasyon ng ating
lipunan. Ngayon, alam na ng Pilipino: Mayaman ka man o mahirap, may kakilala
sa poder o wala, kapag gumawa ka ng mali, mananagot ka. Tunay nang
nakapiring ang katarungan. Hindi mababali ang atas ng ating mga Boss:
Panagutin ang tiwali, at itama ang mali sa sistemang kaytagal nagpahirap sa
ating bayan.
Pinapanagot na po natin ang dating namumuno ng TESDA dahil sangkot siya sa
katakut-takot na tongpats sa ahensya. Halimbawa: Ang isang incubator jar,
nagkakahalaga ng 149 pesos. Pero kay Ginoong Syjuco ayon sa mga datos
15,375 pesos. Ang normal na presyo ng dough cutter, 120 pesos. Ang presyo
kay Ginoong Syjuco: 48,507 pesos. Linawin po natin, dough cutter ito, at hindi
Hamilton Class Cutter. Baka nga po kapag hinarap na niya ang kasong isinampa
ng Ombudsman, matuto nang magbilang itong si Ginoong Syjuco.
Nakahabla po ang dating mga opisyal ng PAGCOR na naglustay ng 26.7 million
pesos para lamang gumawa ng pelikula; nagsunog ng 186 million pesos para sa
isang partylist; at nagawa pang gamitin na pampapogi sa kampanya ang rice
donations na nakalaan sana para sa mga biktima ng kalamidad.
Hinaharap na rin po ng mga dating pinuno ng PNP ang paratang ukol sa 131.6
million pesos na nawaldas para sa 75 depektibong rubber boat, at 104.99
million pesos para sa maanumalyang pagbili ng mga segunda-manong
helicopter mula 2009 hanggang 2010. Mas mainam nga po kung masagot nila
nang tama ang mga tanong ukol dito, nang matukoy natin kung may iba pang
dapat managot.
Sa usaping Cadavero, PDAF, MRT 3, at iba pa: Dahil hindi alam ng ilang kritiko
ang ginagawa namin, palagay nila wala kaming ginagawa sa mga isyung ito.
Kung wala pang tangan na datos ang gobyerno at ipagsigawan naming,
“Iimbestigahan namin kayo,” di ba’t para na rin naming sinabi sa mga
kakasuhan na, “Paki tago naman po ng mahusay ang lahat ng ebidensya?”
Kaya: tutungo tayo kung saan tayo ituturo ng katotohanan; ebidensya ang
magdidikta sa ating mga hakbang.
Nang inihayag nating “walang wangwang,” hindi lang natin binaklas ang mga
sirena ng mga naghahari-harian sa kalsada; binungkal din natin ang kultura ng
katiwalian na noo’y tila nakaugat na sa mga pampublikong institusyon.
Pero magtapatan po tayo: Hanggang ngayon, may ilan pa ring ahensya ng
gobyerno na ayaw yata talagang tumino. Nakakadismaya po ang lalim at ang
pagsanga-sanga ng kanilang mga galamay sa ating burukrasya; malingat lang
tayo, pihadong may aabusuhin at bibiktimahin na naman sila. Magpangalan na
po tayo: sa Bureau of Immigration, paulit-ulit nating pinagsabihang ayusin ang
pagbabantay sa ating mga daungan at paliparan. Pero paanong nakalabas ng
bansa ang magkapatid na Joel at Mario Reyes, ang mga pangunahing suspek
sa pagpaslang kay Gerry Ortega? Bakit nangyari pa rin na kitang-kita sa
mismong CCTV ang pagtakas ng Koreano na si Park Sungjun? Wanted po siya
sa Korea, at nanghingi ng tulong ang kanyang gobyerno upang hulihin siya.
Anong mukha naman po ang ihaharap natin gayong mismong mga kawani ng
ating gobyerno ang naghatid sa kanya at hinayaan siyang makatakas?
Nakakatuyo din po ng pasensya ang kultura ng “pwede na” sa National
Irrigation Administration. Imbes na maglatag ng plano para sa mga bagong
patubig, kuntento na sila sa paulit-ulit na rehabilitasyon ng mga irigasyon.
Masabi lang na may nagawa, kahit puro patsi-patsing trabaho, masaya na sila.
Noon nga pong kanilang anibersaryo, itinanong ko kung bakit nasa 60 percent
na naman ang kanilang target ang naabot noong 2012, kung umabot na sila sa
87 percent noong 2011. Kinabukasan, nagkita kami ng kanilang pinuno sa NEDA
Board meeting. Ang sabi niya sakin, Sir, ang dahilan kaya 60 percent lang, 40
percent daw po kasi ng target nila ay nasa Mindanao, bagyong Pablo ang
dumating at tinamaan kaya na-delay sila ng 40 percent. Kailan po ba tumama
ang Pablo? Noong unang linggo ng Disyembre. Ibig sabihin, binalak niyang
tapusin ang 40 percent ng kanyang trabaho para sa taon, sa loob lamang ng
tatlong linggo. Hindi po natin kailangan ng ganitong uri ng pamamahala sa loob
ng burukrasya.
Para namang nakikipagtagisan sa kapalpakan itong Bureau of Customs. Imbes
na maningil ng tamang buwis at pigilan ang kontrabando, parang walang
pakundangan ang pagpapalusot nila ng kalakal, pati na ng ilegal na droga,
armas, at iba pa sa ating teritoryo. Tinataya nga po ng Department of Finance na
mahigit 200 billion pesos ang kita na dumudulas lang at hindi napupunta sa
kaban ng bayan. Saan po kayo kumukuha ng kapal ng mukha ang mga kawani
sa ahensyang ito? [Applause] Marami pong gabi bago ako matulog, kulang na
lang ay sabihin nilang, “Wala akong pakialam kung mapunta sa masasamang
loob ang armas; wala akong pakialam kung ilang buhay ang masira ng droga;
wala akong pakialam kung habambuhay na matigang ang mga sakahan. Ang
mahalaga, yumaman ako; bahala ka sa buhay mo.” Hindi maaaring ganito ang
kalakaran sa pamahalaan. Kung hindi mo nagagawa ang iyong trabaho, hindi ka
karapat-dapat na manatili sa pwesto. [Applause]
Kung matino kang kawani ng Bureau of Immigration, ng National Irrigation
Administration, ng Customs, o ng kahit ano pang ahensya ng gobyerno, sana
makiambag ka pa lalo. Hindi sapat na yumuko sa loob ng cubicle; bahagi ng
trabaho mo ay ang pagpigil sa mali. Nasa tama kayo, kaya’t huwag po kayong
magtago; padaliin ninyo ang pagnanais kong mahanap kayo; paaangatin ko
kayo nang paaangatin upang ibandila ang inyong mabuting ehemplo, at mabago
na ang maling kultura sa inyong mga naturang ahensya. [Applause]
Para naman po sa mga kawaning walang balak tumalikod sa kulturang
wangwang: Tapos na ang pakikiusap. Nagkaroon kayo ng tatlong taon para
ipakitang handa kayong umayos; ngayon, hahanapin, kung hindi pa kayo
nahahanap, pero ‘yung ‘di talaga mahahanap, lalahatin na po natin kayong
lahat; ngayon, pasensyahan tayo. [Applause]
Isabay na rin po natin sa pagbabago ang mga tiwaling Civil Service. Panahon pa
lang po ng nanay ko, narinig ko na ang hirit na, “Ano ngayon kung utos ng
Malacañang? Anim na taon lang kayo diyan.” Kailangan pong itama ang
ganitong klaseng pag-iisip. Nananawagan po ako sa Kongreso: suriin natin ang
ating Civil Service Code at PD 1, [applause] upang maisaayos ito sa lalong
madaling panahon. Suportado ko ang pagbuo ng mekanismong magbabalik sa
dangal ng serbisyo-publiko; na tanging mga tapat, mahuhusay at may
prinsipyong mga lingkod-bayan lamang ang maaaring makapasok at manatili sa
gobyerno.
Ngayon naman po, hayaan natin ang ating mga kababayang magpahayag ng
transpormasyong nangyayari sa lipunan:
[VIDEO BREAK]
[Applause]
Ni minsan, hindi naman nagkulang ang bansa natin ng mga taong handang
manindigan at lumaban, kahit gaano pa kalaki ang mga pagsubok sa kaniyang
harapan. Nariyan ang tapang na ipinamalas ni Commodore Ramon Alcaraz
noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Lulan ng isang Q-Boat na yari sa
kahoy, sinagupa niya ang siyam na Zero fighter ng hapon, na itinuturing noon na
isa sa pinakamodernong eroplano; tatlo nito ang napabagsak niya. Ang totoo
nga po, tuluy-tuloy pa rin siyang lalaban, kung hindi pa ang sarili niyang mga
pinuno ang nag-atas sa kanyang sumuko. Ang kagitingang ito ang araw-araw
ding ipinapamalas ng mga sundalo nating nagtatanod sa mga pinakaliblib na
kabundukan, at sa pinakamalalayo nating isla; mga kawal na tinitiis ang layo sa
pamilya, at taas-noong naninindigan sa sinumang sumusubok sa ating
soberanya. Hindi rin po kalabisang isiping ang mga tagumpay natin sa tuwid na
daan ay maaaring pangarap pa rin hanggang ngayon kung wala ang mga
miyembro naman ng ating Gabinete. Nang inalok ko silang maging bahagi ng
ating pamahalaan, alam nilang hindi magiging madali ang kanilang trabaho.
Subalit maituturing na biyaya na tinanggap nila ang hamon, nanumpa silang
tutulong sa transpormasyon, at simula’t sapul, araw-araw silang
nagsasakripisyo upang hindi masayang ang pribilehiyong paglingkuran kayo.
May mga katulad ni Kalihim Albert del Rosario. Kung ibabase sa tradisyon, ang
unang opisyal na biyahe sa labas ng Pilipinas ng isang kalihim ay sa mga
bansang may matibay at mapayapa tayong ugnayan. Ngunit pagkatapos niyang
manumpa bilang Foreign Affairs Secretary, kumuha lang yata ng pambihis,
lumipad agad si Secretary del Rosario patungong Libya; dumaan sa mahigit
dalawampung checkpoint sa gitna ng putukan, at pinamunuan ang paglikas ng
mahigit dalawampung libong Pilipino na naipit sa kaguluhan sa Libya. [Applause]
Baka po magulat kayo pag narinig ninyo kung taga-saang bansa ang mga
banyagang nakiangkas pa sa ating paglilikas. Iba na nga po ang Pilipinas
ngayon: Imbes na tayo lang ang parating tinutulungan, ngayon, kaya na rin
nating tumulong sa mga dayuhan. [Applause]Kung tutuusin, maaari namang
tanggihan ni Secretary Albert ang pagtatrabaho sa gobyerno. Isa siyang
respetado’t matagumpay na negosyante, at tiyak na mas magiging komportable
siya sa pribadong buhay. Dati na rin po nating siyang nakiambag bilang
ambassador sa Amerika. Puwede naman siyang nadismaya nang pababain siya
sa puwesto, dahil tinutulan niya ang pagdeklara ng State of Emergency ng
nakaraang administrasyon noong 2006. Pero tinawag po natin siya para
bumalik, at tumugon siya. Ngayon po, nagbibigay siya ng mas malaki pang
ambag bilang kalihim. Handa niyang ilagay ang sarili sa panganib, dahil alam
niyang walang ibang sasaklolo sa Pilipino kundi ang kapwa rin Pilipino. Sa
patuloy mong paninindigan para sa ating karapatan, saludo po ako sa inyo,
Secretary Albert del Rosario. [Applause]
Transpormasyon din po ang dulot ng inspirasyong hatid ng matitinong lingkodbayan.
Nagluksa ang milyun-milyong Pilipino sa pagpanaw ni Jesse Robredo.
Sa loob ng halos dalawang dekada, namuno siya nang may husay, malasakit, at
pagpapakumbaba sa Naga. Ang mga prinsipyong ito nga mismo ang dahilan
kung bakit hiniram natin siya mula kay Congresswoman Leni, at sa tatlo nilang
mga anak, at sa mga Nagueño, upang maging bahagi ng ating Gabinete. Kaya
nga po, matapos ang trahedya, isa na siguro sa pinakamahirap na tungkuling
ginampanan ko ang paghahatid ng balita kina Leni at kanilang mga anak.
Bukod sa pagluluksa, hindi ko maiwasang sisihin ang sarili ko dahil sa sinapit ni
Jesse. Baka kung hindi ko siya hinikayat mapabilang sa Gabinete, buhay pa siya
ngayon. Baka kung nanatili na lamang siya sa Naga, kapiling pa natin siya. Baka
may isa pa ring Jesse Robredo na naglilingkod ngayon.
Subalit sa isang banda, alam kong hindi hahayaan ni Jesse na tumigil sa kanya
ang pagbabago at pagtutuwid ng lipunan. Nabigyan lamang ako, at nabigyan
din lamang si Jesse, ng pagkakataong maglingkod sa bansa dahil sa inyo. Hindi
nag-iisa ang mukha ng pagbabago. Hindi na aabutin pa ng isandaang taon bago
isilang ang susunod na mabuting tao, bago tumindig ang susunod na mabuting
Pilipino.
May mga nagtatanong nga po lagi sa akin: Paano na sa 2016? Paano pag
bumaba ka na? Tapos na rin ba ang tapat na pamamahala? Tapos na ba ang
tuwid na daan?
Mga Boss, isipin nga po natin: Saan ba tayo nagmula? Kung may agam-agam
kayo ngayon, ano ba naman ito kumpara sa agam-agam natin noong 2010? Di
ba’t masaya na tayo noon na tapos na ang panahon ng kadiliman? Di ba’t noon,
sapat nang mapalitan ang mga nasa kapangyarihan?
Ngayon, tinatamasa na natin ang pagbabago. Mula ito sa mga butil ng
malasakit, ng pakikipagkapwa, ng pagkakawang-gawa; nanggaling ito sa
milyun-milyong Pilipinong kahit sa pinakapayak na paraan, ay nagkusang
makiambag sa transpormasyon ng bansa.
Sa pag-aambagang ito, tingnan ninyo ang ating narating: May nakaisip bang
magiging abot-kamay na ang kapayapaan sa rehiyong apatnapung taon nang
pinupunit ng hidwaan? Di ba’t gawa ito ng mga Morong handang magbaba ng
armas at sinabing, halika, mag-usap na tayo, nagtitiwala ako? Di ba’t gawa ito
ng karaniwang mamamayang nagsabing, Kapatid, pareho tayong Pilipino, tama
na nga ang gulo? [Applause]
Nang unang iminungkahi ang Pantawid Pamilya, nariyan ang tanong: Paanong
maaabot ang kailangan nitong epekto; nasaan ang pondo para masaklaw ang
lahat ng maralitang Pilipino? May nag-akala bang, matapos lamang ang tatlong
taon, aabot sa halos apat na milyong kabahayan ang nagiging benepisyaryo
nito? At di ba’t sila rin—ang bawat inang gumigising nang maaga para
ipaghanda ang anak niyang papasok sa eskuwela, ang bawat batang nag-aaral
nang mabuti—di ba’t sila rin ang nakiambag at patuloy na nakikiambag para
magtagumpay ang programang ito?
May nag-akala bang mula sa pag-aangkat ng milyun-milyong toneladang bigas,
sa pagtatapos pa lang ng 2012 ay 94 percent rice self-sufficient na tayo? May
nag-akala bang ang dating “Sick Man of Asia,” sa loob lamang ng tatlong taon
ng tapat na pamamahala, ay nasa investment grade status na? Sino nga po ba
ang nag-isip na maipapatupad ang lahat ng serbisyong panlipunan natin
ngayon, nang di nagtataas ng buwis maliban syempre sa Sin Tax? Di ba’t
nakiambag dito ang bawat accountant, doktor, abugado, na ngayon ay
nagbabayad ng tamang buwis? Di ba’t nakiambag tayong lahat dito?
May puwang pa ba para sa mga agam-agam? Ngayon pa bang natutupad na
ang mga dating ni hindi natin magawang pangarapin, ngayon pa bang nakausad
na tayo, at abot-kamay na ang ating mga hangarin– Boss, ngayon pa ba tayo
magdududa?
Sa bawat Pilipinong nagtitiwala sa kapangyarihan ng maliliit na anyo ng
kabutihan: Kayo nga po ang gumawa ng pagbabago. SONA po ninyo ito.
Sa bawat gurong bumabangon nang madaling-araw para magturo sa
kanayunan: SONA mo ito. Sa bawat pulis na nagsilbi at hindi nanghingi ng
kapalit: SONA po niyo ito.
Sa mga hindi panatag sa listahan ng mga tatakbo sa halalan, at kinatok ang
kapitbahay para sabihing, “Huwag tayong makuntento, magtulungan tayong
humanap ng karapat-dapat na pinuno,” SONA mo ito.
Sa bawat estudyanteng mulat sa mga napapanahong isyu sa lipunan, at sa halip
na magreklamo lang sa Facebook ay nagmumungkahi ng solusyon: SONA mo
ito. [Applause]
Kay Brigadier General Ramon Mateo Dizon, paretirong pinuno ng Presidential
Security Group, na kasama ko na noon pa, laban sa mga kudeta noong
panahon ng nanay ko: Hanggang sa aking pagkapangulo, pinangalagaan mo
ang seguridad ko, pati na ng personal at opisyal kong pamilya. Buong
kumpiyansa akong pumunta, sa ibang bansa man o sa mga liblib na sulok ng
Pilipinas. Chito, nakiambag ka rin sa pagbabago; tunay kang tapat sa watawat,
sa Saligang Batas, at sa sambayanang Pilipino. [Applause] Siyempre, kung di ka
inalalayan ng iyong butihing maybahay na si Jo-ann, hindi mo naabot ang iyong
mga tagumpay. SONA ninyong dalawa ito. [Applause]
At sa lahat ng mga gumising sa nagtutulug-tulugan, sa mga nagmulat sa mga
nagbubulag-bulagan, sa mga kumalampag sa mga nagbibingi-bingihan: SONA
po ninyo ito. [Applause]
Mahaba pa ang ating lalakbayin, at hindi natin kailanman sinabing madali o
walang mga hadlang sa landas na ito. Subalit wala akong duda sa kakayahan
nating lampasan ang anumang barikada. Hindi tsamba ang mga tagumpay na
tinatamasa natin ngayon; huwag tayong papayag na maging panandalian
lamang ang transpormasyon. Samantalahin natin ang pagkakataon upang
gawing permanente ang pagbabago.
Ito po ang aking ikaapat na SONA. Noong ako’y Congressman, ang mga taga-
Tarlac ang aking lakas; nang ako’y maging Senador, at hanggang ngayon, sa
aking pagkapangulo, nariyan ang sambayanan—Pilipinas, kayo ang aking lakas. [Applause]
Sa patuloy nating pag-aambagan at pananalig sa kapwa at sa Maykapal, sinasabi ko po sa inyo: Kayo pa rin ang sisigurong magpapatuloy ang ating nasimulan; kayo ang sisigurong mabubura na nang tuluyan ang mga
mukha ng katiwalian; kayo ang sisigurong hinding-hindi na tayo muling lilihis sa tuwid na daan.
Sinabi po sa akin dati: Noynoy, simulan mo lang at sinimulan nga po natin, at
ngayon, kitang-kita na ang layo ng ating narating. Ngayon, Pilipino, ituloy natin ang pagkakapit-bisig, sabay nating arugain, pabilisin, at palawakin ang
transpormasyon ng lipunan. Ako po si Noynoy Aquino; ipinagmamalaki ko sa
buong mundo: Pilipino ako. At talagang napakasarap maging Pilipino sa
panahong ito.
Maraming salamat po. [Applause]
0 comments:
Post a Comment